Enjeksiyon Sistemleri
Enjeksiyon Tiplerine Göre Gruplandırma
Enjeksiyonlu araçlarda LPG otogaz sistemi prensip olarak karbüratörlü araçlarla aynıdır. Sadece bazı elektronik parçalar eklenir. Enjeksiyon sistemleri iki büyük grup altında yer almaktadır.
- LAMBDA SONDALI (Oksijen Sensörlü)
- LAMBDA SONDASIZ (Oksijen Sensörsüz)
Oksijen sensörü egzostun üstüne takılır ve egzost gazlarını analiz eder. Enjeksiyon rölesi analiz edilen verilere göre eğer fakir bir karışım varsa benzin miktarını yükseltir zengin ise benzin miktarını azaltır.
Diğer bir gruplandırma Enjeksiyon Tiplerine göre aşağıdaki gibi yapılır.
- Mekanik Enjeksiyon
- Elektromekanik Enjeksiyon
- Tek Nokta Enjeksiyon (SPI)
- Çok Nokta Enjeksiyon (MPI). Çok nokta enjeksiyonlar aşağıdaki üç alt gruba ayrılır:
- Full Grup Enjeksiyon
- İki Kanallı Ardışık Enjeksiyon (Sequential Fuel Sistem 2+2)
- Dört Kanallı Ardışık Enjeksiyon (Sequential Fuel Sistem 4)
Mekanik Enjeksiyonlu Sistemler
Mekanik enjeksiyonlu araçlarda benzin dizel sistemlerdeki gibi mekanik bir şekilde püskürtülür. Benzin miktarı silindirler tarafından emilen hava miktarına göre ayarlanır.( Mercedes 280 , 300 SE)
Elektromekanik Enjeksiyonlu Sistemler
Elektromekanik enjeksiyonlu araçlar mekanik enjeksiyonlulara benzer. Sadece silindirler tarafından emilen hava miktarı bir aktüatör tarafından kontrol edilir ve benzin miktarı ona göre ayarlanır.Bu ekipman K-Jetronik benzin aktuatörü olarak adlandırılır. ( Mercedes 190 , 200 , 230 S)
K-Jetronik Sistemler : Emilen hava akışına bağlı olarak, kapakçık enjekte edilecek benzin miktarını belirleyen bir noktada dengede kalır.
Gazla çalışmada, kapakçık uygun bir mekanizma sayesinde benzin akışı durdurulmuş iken zorla açılır ve benzin düşük basınçta benzin pompası üzerinden geri sevk edilir.
| 1 - Karışım regülatörü | 3 - Yakıt pompası | 6 - Basınç regülatörü |
| 1b - Benzin distribütörü | 4 - Akümülatör | 7 - Enjektörler |
| 2 - Yakıt tankı | 5 - Yakıt filitresi |
SPI Tek Nokta Enjeksiyonlu Sistemler
Tek noktalı enjeksiyonlu araçlarda (SPI) motor milinin devrine göre (2 komple devirde) silindirlere benzin püskürtülür. Benzin miktarı benzin rölesinden alınan komutla ayarlanır. Enjeksiyon rölesi motorda çeşitli sensörlerden (Basınç, Sıcaklık vs.) aldığı bilgilere göre enjektörlere benzin miktarı ile ilgili komut gönderir. ( TOFAŞ )
| 1 - Aktuatör | 6 - ECU | 11 - Yakıt Pompası |
| 2 - Yakıt Basınç Regülatörü | 7 - Elektro swicth | 12 - Yakıt filitresi |
| 3 - Ateşleme bobini | 8 - Yakıt pompası switch | 13 - Isı sensörü |
| 4 - Enjektör | 9 - Kontak anahtarı | 14 - Lambda Sensör |
| 5 - Valf sensörü | 10 - Akü | 15 - Disribütör |
MPI Çok Noktalı Enjeksiyon Sistemleri
MPI sistemlerinde silindir başına bir adet olmak üzere, emme sübaplarının yakınına yerleştirilmiş enjektörler bulunur.
| 1 - Yakıt Tankı | 8 - Soğuk Çalıştırma Enj. | 11 - Su sensörü |
| 2 - Yakıt Pompası | 7 - Rölanti ayarı | 12 - Termik Switch |
| 3 - Yakıt Filtresi | 8 - Valf switch | 13 - Ateşleme Distribütörü |
| 4 - Benzin boruları | 9 - Valf | 14 - İlave hava valfi |
| 5 - Benzin basınç Reg. | 10 - Hava akış ölçer | 15 - CO ayar vidası |
| 6 - ECU (Röle) | 13 - Röle | 20 - Akü |
| 7 - Enjektörler | 14 - Oksijen sensör | 21 - Kontak |
MPI sistemleri üç gruba ayrılır.
Full Grup Enjeksiyon
Full grup enjeksiyonlu araçlarda enjektörler motor devrine göre benzin püskürtür. Benzin miktarı enjeksiyon rölesi tarafından çeşitli sensörlerden alınan bilgilere göre ayarlanır.Bu tür enjeksiyon sistemlerinde dört enjektörün negatif uçları birbirine bağlıdır. ( BMW , HYUNDAI , FORD )
İki Kanallı Ardışık Enjeksiyon
İki Kanallı Ardışık Enjeksiyonlu (Sequential Fuel Sistem. 2+2) sistemlerde bir sensör grubu 2 silindire, diğer sensör grubu kalan 2 silindire kumanda eder. Benzin püskürtme zamanı motor milinden ayarlanır.Enjektörler ikişerli gruplar halinde röleye bağlıdır. ( BMW 318 520 , TEMPRA , OPEL )
Dört Kanallı Ardışık Enjeksiyon
Dört Kanallı Ardışık Enjeksiyonlu (Sequential Fuel Sistem 4) sistemlerde enjektörler birbirinden bağımsızdır.Yani her silindir ihtiyacına göre benzin alır. Püskürtme zamanı motor milinden ayarlanır. Benzin rölesinden her enjektöre ayrı ayrı komut gönderilir.Dört enjektör için dört bağımsız kablo vardır.
Oksijen Sensörü Durumuna Göre Gruplandırma
Lambda Sondalı Araçlar (Oksijen Sensörlü)
Atmosfer kirliliğindeki sürekli artış yeni ve sıkı çevre kanunlarının hazırlanmasını beraberinde getirmektedir. Bunların ilki, yeni trafiğe çıkan araçlar için katalitik konvertör kullanımının zorunlu hale getirilmesidir.
Oksijen sensörlü üç-yollu katalitik konvertör, çevreyi kirleten emisyonların azaltılmasında bugün için en gelişmiş yöntemdir.
Katalitik konvertör, HC, CO ve NOx emisyonlarının %90 oranında önlenmesini sağlar; ancak yalnızca elektronik olarak kontrol edilen besleme sistemlerinde gerektiği gibi çalışır.
Enjeksiyonlu Araçlarda Lpg Otogaz Dönüşümü
Herhangi bir sensörün devre dışı kalması veya motor çalışırken fabrikada programlanan değerlerin ölçülememesi durumunda ECU unitesine hata ve arıza sinyaleri gönderilmektedır. Bu hataların zaman içerisinde ECU hafızasına depolanması çok tehlikelidır. ECU bir microchip olup, (Genelikle kullanılan 16 Bit) imalat esnasında programlanmaktadır. Hata ve arızaların depolanması ECU'yu işlemez hale getirir ve aracının benzinle çalıştırılması imkansız hale getirir. Arıza ancak yeni bir ECU takılarak giderilebilir. ECU'ların fiyatı aracın cinsine bağlı olarak 500-3000,-USD arasında değişmektedir.
Bu nedenle Enjeksiyonlu araçların lpg otogaz dönüşümünde ECU'ya hiç bir şekilde hata veya arıza sinyali gitmemelidir.Bunun için enjeksiyonlu araçlarda lpg otogaz dönüşümleri sıralı sistem olarak bilinen elektronik kontrol ünitesi bulunan, yeni nesil sıralı sistem lpg otogaz dönüşüm kitleri ile yapılmaktadır. Sıralı sistem lpg otogaz sistemlerinde, lpg ecu sü aracın ecu sünden aldığı bilgiler ile aynı benzindeki çalışma sistemine göre motora lpg enjekte eder.
Burada en önemli sensör Lambda sensörüdür. Çünkü diğer bütün sensörler bu sensör tarafından yapılan analizlere bağımlıdır.
Lambda sensör egzostan geçen gazı analiz ederek yakıt karışımının stekiometrik oranını tutturmaya çalışır. Egzost gazının fakir veya zengin karışım içermesine göre enjektörlere benzin püskürtmesi veya stepe (Hava vidası) havayı çoğaltması veya azaltması komutu verir.
Lambda sensoru araç LPG ile çalıştığı zamanda benzindeki değerleri okuması gerekir. Eğer lpg de çalışırken farklı bir değer okursa, bu zengin yada fakir karışım olarak algılanır. Sıralı sistem lpg ecu su motora verdiği yakıtta ona göre bir ayarlama yapar.
Enjeksiyonlu araçlarda Lambda Sensör egzost gazını analiz ederek en uygun hava-yakıt karışımını sağlar. Yani aracın egzosundan çıkan gazların çevreye enaz zararlı olmasını temin eder. Yasal olarak LPG otogaz ile çalışan enjeksiyonlu araçlarda egzost emisyon değerlerinin 94/12/CE ve 96/69/CE normlarına uygun olması gerekir. Ayrıca bir enjeksyonlu aracın LPG dönüşümünde kullanılan elektronik parçaların tümü mutlaka E Belgeli olmalı ve egzost emisyon testlerini geçmesi gerekir.Yani aracın LPG ile sorunsuz çalışması yeterli olmayıp, öngörülen egzost emisyon değerlerini de sağlamalıdır.
Enjeksiyonlu Araçların Lpg Otogaz'a Dönüşümünde Kullanılan Cihazlar
Buharlaştırıcı-Regülatör : Lpg tankından gelen sıvı lpg'yi ısıtarak basınçlı gaz haline dönüştürür.
Kontrol unitesi : ECU lpg sistemini her yönüyle kontrol eden elektronik kontrol ünitesidir.
Komutatör : Araç içine monte edilen benzin veya lpg ye geçişi sağlayan boyutları küçük komutatör.
Enjektör : Benzinli araç enjektörü gibi ECU den aldığı sinyalle çalışan lpg enjektörüdür.
Mixer : Sıralı sistem LPG sistemlerinde eskiden olduğu gibi mixer kullanılmamaktadır.
TGS OTOGAZ:, Brc, Lovato, Milano, Mimgaz, Prins, Akl, Romano, Sarıyer Maslak bayisidir. Brc,LOvato,Milano,Mimgaz,Prins,Akl,Romano, LPG OTOGAZ sistemlerinin montaj, ayar, tamir ve bakımı yapılmaktadır.
